طبق مطالعات انجام شده در دو دهه اخیر، پیچیده شدن شرایط اقتصادی، مشکلات شناختی و تربیتی و به طور خلاصه ازدواج های اشتباه باعث رشد نرخ اختلافات زوج ها و همچنین موضوع طلاق توافقی شده است.
اما طلاق توافقی از منظر قانون چیست؟ مفاد آن و مراحل و ضوابط طلاق توافقی از منظر قانون چه گونه است؟ با ما همراه باشید تا باهم به بررسی یکی از بزرگترین و مهم ترین معضلات اجتماعی ایران در دهه های گذشته بپردازیم.
۱) طلاق توافقی از منظر قانون چیست؟
طلاق توافقی در اصل راحت ترین و ساده ترین راه برای پایان بخشیدن به یک ازدواج اشتباه میباشد. در این نوع طلاق زن و شوهر بر اساس توافقی که باهم در مورد موضوعاتی از قبیل مهریه، نفقه، جهیزیه و همچنین حضانت فرزندان کرده اند، تصمیم میگیرند به زندگی مشترکشان پایان بدهند.
اکیدا توصیه می‌کنم قبل از هرگونه تصمیم به طلاق حتما با مشاوران امور خانواده مجرب مشورت کنید.
۲) طرفین طلاق در چه موضوعاتی باید باهم توافق کنند؟
الف) مهریه
یکی از مهم ترین و بربحث ترین موضوعات طلاق توافقی مخصوصا با شرایط اقتصادی حال حاضر کشور، مسئله مهریه میباشد. در این جا یک مبحث قانونی و یک مبحث توافقی مطرح است.
طبق قانون، زن مالک مهریه است و میتواند پس از اجرای عقد آن را از همسر خود مطالبه کند.
اما بحث توافق در مهریه به چه معناست؟
در این نوع طلاق زن میتواند کل یا بخشی از مهریه را طلب کرده و مرد نیز آن را بپذیرد که در این صورت توافق حاصل شده است. اما یکی از موضوعاتی که در پرونده های مرجوع به ما چندین بار تکرار شده است، رجوع مجدد زن برای در یافت مهریه پس از بخشش آن میباشد.
یکی از شرایط بازگشت زن به مهریه، گذراندن عده‌ی طلاق میباشد.
اما عده طلاق چیست؟
مدت زمانی که زن مطلقه باید بعد از طلاق و یا فوت شوهرش برای تجدید فراش صبر کند.
در صورت بازگشت زن و در خواست مجدد مهریه، ممکن است طلاق بائن که به معنی پایان روابط زناشویی است به طلاق رجعی تبدیل شود و زوجین بتوانند با رضایت و میل دوباره زندگی خود را از سر بگیرند.
ب) حضانت فرزندان
یکی از پرچالش ترین موضوعات طلاق همواره بحث حضانت فرزندان میباشد، خیلی از زوجین به دلیل همین موضوع از حق طلاق خود می‌گذرند و ترجیح می‌دهند به زندگی خود با تمام سختی هایی که ممکن است برایشان داشته باشد ادامه بدهند.
حضانت در فقه به معنای حفظ، نگهداری و تربیت فرزندان میباشد.
در طلاق توافقی زن و شوهر بالطبع باید با هم توافق کنند که کدام یک باید فرزند را تا رسیدن به سن قانونی نگهداری و کدام یک حق فقط ملاقات دارد.
اما اگر به هر دلیل زن و شوهر سر این موضوع به توافق نرسیدند چه؟
قانون چه می‌گوید؟
به زبان ساده طبق متن صریح قانون مدنی، مادر تا سن هفت سالگی برای حضانت فرزند بر پدر اولویت دارد و پس از آن حضانت فزند باید به پدر وی انتقال یابد.
اگر فرزند دختر باشد، تا ۹ سالگی قمری و اگر فرزند پسر باشد تا ۱۵ سالگی قمری حق حضانت بر عهده پدر همچنان باقی خواهد ماند و پس از آن این فرزند است که باید تصمیم بگیرد با کدام یک از اولیا خود، ترجیح می‌دهد زندگی کند.
نکته۱: اگر زن با فرد دیگری ازدواج کند، حق حضانت بر پدر وی منتقل خواهد شد. (به طور حتم اگر زن و شوهر این موضوع را با هم طی کنند، این قانون نقض خواهد شد.)
نکته۲: فساد اخلاقی، اعتیاد و … هر یک از زوجین در صورت اثبات در دادگاه خانواده، حق حضانت را به طرف دیگر منتقل خواهد کرد.
ج) اجرت‌المثل
زنان خانه دار و حتی شاغل اغلب در خانه و محیط خانواده مسئولیت هایی از قبیل شیر دادن به نوزاد، رسیدگی به امور منزل که از آن به عنوان خانه داری یاد میشود را بر عهده دارند.
این وظایف گرچه بدون چشم داشت انجام میشود اما دارای ارزش مالی است و مطابق شرع و قانون زن میتواند ازطریق دادگاه اجرت المثل خود را از همسرش طلب کند و یا آن را ببخشد و در مورد آن توافق کند.
د) نفقه‌ی زن و فرزندان
طبق متن صریح قانون مدنی:
نفقه عبارت است از همه‌ی نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن، از قبیل: مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه‌های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج.
و به زبان ساده نفقه به معنای تأمین نیازمندی‌های اولیه و ضروری زندگی می باشد. حال در دوره ای که حضانت فرزند بر عهده مادر میباشد، سرپرستی مالی و پرداخت نفقه بر عهده پدر میباشد.
اگر زن و شوهر بر میزان نفقه با هم توافق کنند، تا زمانی که دختر ازدواج نکرده است (در صورتی که شاغل نباشد) و پسر تا ۱۸ سالگی و پایان خدمت سربازی، هزینه های آن ها بر عهده قیم و نفقه دهنده میباشد.
معمولا زوجین در مسئله نفقه با مراجعه به وکیل اگاه و در نظر گرفتن شرایط مالی هم نسبت به این موضوع با هم توافق می‌کنند.
ه) استرداد جهیزیه
جهیزیه همان طور که می‌دانید؛ مجموعه اسباب زندگی است که طبق سنت تهیه آن اغلب بر دوش خانواده دختر بوده و به خانه شوهر آورده میشود.
همانطور که مشخص است جهیزیه جز اموال دختر بوده و او میتواند تمام وسایلی که با خود آورده لیست کرده و به امضای شوهر آن را طلب کند البته توافق در این موضوع نیز بر قانون تقدم دارد.
۳) مراحل انجام طلاق توافقی به زبان ساده
گام اول: زن و شوهر باید در مورد تمام پنج مورد بالا به طور کامل به توافق برسند. برای این کار توصیه میشود حتما از وکلای خانواده و مشاوران امور خانواده کمک بگیرید، تا در مراحل بعدی با مشکل روبرو نشوید.
گام دوم: زوجین پس از مشخص شدن و طی کردن گام اول باید به باهم به دفاتر خدمات قضایی مراجعه کرده و دادخواست طلاق توافقی یا همان گواهی عدم امکان سازش را تنظیم کنند. (در این مرحله، ارائه مدارک شخصی و اصل سند ازدواج الزامی است.)
گام سوم: در مرحله بعد دادگاه خانواده برای رسیدگی به موضوع طلاق زن و شوهر برگزار خواهد شد. دادگاه در این مرحله با ارجاع زوجین به مشاور خانواده وظیفه دارد تلاش خود را بر عدم جاری سازی صیغه طلاق بر عهده بگیرد. ( البته زوجین می‌توانند تقاضای طلاق را ابتدا در این مراکز مطرح کنند، تا این مرحله انجام نشود و فراید طلاق تسریع یابد.)
گام چهارم: پس از صدور گواهی عدم امکان سازش توسط قاضی، زن باید گواهی سلامت بکارت بگیرد و در صورت عدم باکرگی، گواهی عدم بارداری اخذ کند.
( در صورت باکره بودن زوجه، مهریه ای که به او تعلق میگیرد، نصف مهریه توافق شده میباشد.)
گام پنجم: پس از تایید و انجام تمام مراحل فوق، گواهی عدم سازش توسط دادگاه و با اعتبار سه ماه صادر خواهد شد و زوجین می‌توانند در این مدت با مراجعه به دفاتر ثبت طلاق، از هم متارکه کنند.
( پس از گذشت سه ماه. تمام مراحل قبل از اعتبار ساقط خواهد شد.)
نکته: البته زوجین در روزی که قاضی در حال تنظیم حکم گواهی عدم سازش است، می‌توانند خود را از حق تجدید و فرجام خواهی عزل کرده و رای دادگاه را قطعی کنند تا اعتبار سه ماهه نیز در میان نباشد.
جمع بندی
ازدواج در تمام جوامع و مذاهب امری مقدس و پاک است، ولی گاهی اوقات به دلیل شرایط و مشکلاتی خاص که میتواند علل مختلفی داشته باشد، جدایی زوجین به صلاح یکدیگر میباشد.
باز هم ما توصیه می‌کنیم قبل از هرگونه تصمیم و حتی بیان کردن آن با بکدیگر، با مشاوران ارشد امور خانواده مشورت کنید و بنیان خانواده را به آسانی از بین نبرید.
اما اگر به هر عنوان صلاح شما جدایی بود، ما در گروه وکلای آهوپای با بهره مندی وکلای مجرب امور خانواده و طلاق آماده مشاوره رایگان به شما عزیزان در جهت تسریع و تسهیل فرایند طلاق شما و بهبود شرایط شما هستیم.
http://webilaw.com/
